โรบินสัน ครูโซ (อังกฤษ: Robinson Crusoe หรือมีชื่อเต็มภาษาอังกฤษว่า The Life and Strange Surprizing Adventures of Robinson Crusoe of York, Mariner: Who lived Eight and Twenty Years, all alone in an un-inhabited Island on the coast of America, near the Mouth of the Great River of Oroonoque; Having been cast on Shore by Shipwreck, where-in all the Men perished but himself. With An Account how he was at last as strangely deliver'd by Pyrates. Written by Himself) เป็นนวนิยายของแดเนียล เดโฟ ตีพิมพ์ครั้งแรกในปี ค.ศ. 1719 ในบางครั้งถือว่าเป็นนวนิยายฉบับแรกของภาษาอังกฤษ มีเรื่องราวเกี่ยวกับอัตชีวประวัติที่แต่งขึ้นโดยตัวละคร ที่ติดเกาะร้างอยู่ 36 ปี บนเกาะเขตร้อนชื้นอันไกลโพ้น ใกล้กับประเทศเวเนซุเอลา ที่เผชิญกับชาวอเมริกันพื้นเมือง ถูกกักขังและขัดขืน ก่อนที่จะรอดชีวิตออกมาได้
เนื้อเรื่องได้รับอิทธิพลจากเรื่องจริงของอเล็กซานเดอร์ เซลเคิร์ก นักล่องเรือชาวสกอตที่ติดเกาะและอยู่ในเกาะมหาสมุทรแปซิฟิก 4 ปี ที่ชื่อเกาะ "M?s a Tierra" (ต่อมาในปี 1966 เกาะนี้เปลี่ยนชื่อมาเป็น เกาะโรบินสันครูโซ) ในประเทศชิลี อย่างไรก็ตามรายละเอียดของเกาะของครูโซนั้นอาจจะมาจากเกาะโตบาโก ในทะเลแคริบเบียน แต่เกาะนี้อยู่ไม่ไกลจากชายฝั่งเวเนซุเอลา ใกล้ปากแม่น้ำโอริโนโก และไม่ไกลจากเกาะทรินิแดด นอกจากนั้นดูเหมือนเดโฟจะได้รับแรงบันดาลใจจากบทประพันธ์ละติน หรือฉบับแปลอังกฤษเรื่อง Hayy ibn Yaqdhan ของอิบัน ตูเฟล ที่เป็นบทประพันธ์ก่อนหน้านี้ที่มีเนื้อเรื่องเกี่ยวกับเกาะร้าง อีกแหล่งข้อมูลของบทประพันธ์ของเดโฟ อาจจะเป็นเรื่องราวการลักพาตัวโรเบิร์ต น็อกซ์ โดยกษัตริย์ของศรีลังกาในปี ค.ศ. 1659 ใน " Glasgow: James MacLehose and Sons (Publishers to the University), 1911.
